بهرام سبحانی از باسابقه دارترین مدیران صنعت فولاد کشور است که مدیریت عاملی شرکت فولاد مبارکه و ذوب‌آهن اصفهان را در کارنامه خود دارد، وی معتقد است که توکافولاد در میان شرکت‌های زیرمجموعه فولاد مبارکه جایگاه بهتری دارد و این شرکت به بسیاری از شرکت‌های کشور ارائه خدمت می‌کند، در ادامه، گفت‌وگوی روابط‌عمومی گروه سرمایه‌گذاری توکافولاد با دکتر بهرام سبحانی را از نظر می‌گذرانید:
با توجه به اینکه شما در جریان راه‌اندازی و شکل‌گیری توکافولاد بودید، به نظرتان تأسیس این شرکت چه تغییر و تأثیری در فرایندهای مجموعه فولاد مبارکه و خدمات‌رسانی به این مجتمع صنعتی داشته است؟
در اواسط ۶۰ وقتی‌که زمان راه‌اندازی و اوج گرفتن کارهای فولاد مبارکه بود، نگاه ژرف و دوراندیشانه مهندس عرفانیان به‌عنوان مجری طرح به ایجاد شرکتی اقماری برای فولاد مبارکه منتهی شد و درنتیجه توکا شکل گرفت. درواقع آن زمان شرح وظایف مفصلی برای این شرکت در نظر گرفته شد. نخست اینکه قرار بود این شرکت با مشارکت پرسنل دایر شود و به‌این‌ترتیب کارکنانی که آن هنگام در فولاد مبارکه شاغل بودند و آن‌هایی که در آینده استخدام و به جمع فولادی‌ها افزوده شدند به جمع سهامداران این شرکت پیوستند تا این شرکت بتواند به‌منزله یک بازو و ابزاری در اختیار فولاد مبارکه فعالیت‌های مختلفی را انجام دهد و به‌نوعی یاری گر فولاد مبارکه نیز باشد. اقداماتی که بود، به‌نوعی همین مواردی است که امروز انجام می‌شود. به این معنا که توکا یک شرکت هلدینگ است و شرکت‌هایی درزمینهٔ تعمیرونگهداری، بهره‌برداری، ساخت‌وساز، توسعه، حملونقل جاده‌ای، دریایی و هوایی را دارد.
علاوه بر این در بخش خدمات فرادست و فرودست صنعت فولاد ازجمله تأمین مواد مصرفی مثل نسوزها، قطعات یدکی، قطعات مصرفی و در تکمیل صنایع پایین‌دست که خوراکشان ورق فولادی است فعالیت می‌کند و در ادامه ایجادکننده کارگاه‌هایی گردید که تأمین تجهیزات، قطعات یدکی و قطعات مصرفی را بر عهده‌دارند.
درواقع این موارد اهدافی بود که آن زمان برای این شرکت تعریف شد. در ادامه فعالیت‌ها و به‌منظور توسعه شرکت طی رایزنی با بانک ملی، موافقتی انجام گرفت که وامی به مبلغ ۳۰ هزار تومان در اختیار تک تک پرسنل فولاد قرار گیرد تا افراد بتوانند از این وام که با اقساط دوساله بود، سهام شرکت را خریداری کنند و سهامدار این شرکت شوند.
به‌این‌ترتیب ایجاد شرکت به‌خوبی شکل گرفت و فعالیت آن به‌خوبی پیش رفت و فولاد مبارکه نیز در آن زمان تا جایی که می‌توانست از این شرکت حمایت کرد تا به آن اهدافی که مدنظر داشت، برسد.
من امروز آمار دقیقی از پرسنل فولاد مبارکه که سهامدار توکافولاد هستند ندارم، اما می‌دانم که سهام فولادی‌ها کمتر شده است. اما به‌هرحال این شرکت فعالیت‌های بورسی خود را دنبال می‌کند، ضمن اینکه توسعه خوبی هم داشته و شرکت‌های دیگری نیز تأسیس کرده که برخی البته تعطیل شدند، اما شرکت‌های خوبی که پشتیبانی‌کننده مجموعه فولاد مبارکه و سایر صنایع فولادی کشور بودند، موفق هستند.
به‌هر روی باید یاد مهندس عرفانیان را گرامی داشت که او شاکله این مجموعه را خیلی خوب‌شکل داد تا امروز شاهد دستاوردهای آن باشیم. مدیران زیاد دیگری هم به این مجموعه آمدند و رفتند که اغلب جزو بازنشستگان فولاد مبارکه بودند و در موعدی که نقش مدیریتی داشتند اقداماتی انجام دادند، امید که در آینده نیز این امور ادامه خواهد داشت.
اینک بارزترین ویژگی و توانمندی که شرکت توکافولاد دارد، چیست و به‌طورکلی در چه حوزه‌ای قابلیت‌های منحصربه‌فرد دارد؟
امروز توکا در بخش پشتیبانی از زنجیره فولاد نقش بسزایی دارد؛ چراکه برای یک کارخانه با تولید یک‌میلیون تنی فولاد، چیزی در حدود ۴ میلیون تن جابه‌جایی کالا وجود دارد. به عبارتی یک مجموعه همچون فولاد مبارکه اگر ۱۰ میلیون تن تولید داشته باشد، ۴۰ میلیون تن جابه‌جایی مواد اولیه، سنگ‌آهن، قراضه، گندله و آهن اسفنجی دارد که باید بین بخشی توزیع و در پایین‌دست نیز باید فولاد توزیع گردد و این‌ها همه جابه‌جایی بار و کالا است که توکا حملونقل و توکا ریلی در این زمینه پیشرو است.
همچنین در بخش پشتیبانی خطوط تولید و تعمیرات کوره‌های نسوز، تعمیر قطعات یدکی و تعمیر و نگهداری شرکت‌ها و فعالیت‌هایی دارد، البته درجاهای دیگر نیز سرمایه‌گذاری‌های مختلفی انجام‌شده و این‌ها شاخصه‌های بارز و روشنی است که در توکا در مسیر توسعه بوده و اینک تمامی این ظرفیت‌ها، تنها محدود به فولاد مبارکه نیست و فراتر از فولاد به بسیاری از صنایع خدمات می‌رساند. از سویی موضوع ورود شرکت به بخش معادن نیز مطرح است که اگر توکا بتواند در این زمینه ورود کند، اتفاق بسیار مؤثری خواهد بود، چراکه به‌هر روی پهنه‌های امیدبخش زیادی در کشور داریم و اگر شرکت توکا بتواند در مزایده‌های ایمیدرو و وزارتخانه برای اکتشاف، استخراج و تأمین سنگ‌آهن وارد شود، بسیار مفید و حائز اهمیت است.
عملکرد این شرکت در این بیش از سه دهه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ارزیابی‌ها اغلب نسبی است و مطلق نیست، اما آن زمان که توکا در فولاد مبارکه شکل گرفت، شرکت تکادو هم در ذوب‌آهن شکل گرفت که تکادو در ابتدا خیلی خوب پیش رفت و البته خیلی هم ازنظر مالی موردحمایت قرار گرفت اما سپس به مسائلی کشیده شد و امروز دیگر خبری از آن نیست. درحالی‌که توکا همچنان باقدرت فعالیت می‌کند. شرکت‌های اقماری دیگری هم درجاهای دیگر و در خود فولاد مبارکه و ذوب‌آهن شکل گرفتند که توکا همچنان در میان آن‌ها شاخص‌ترین است؛ بنابراین وقتی صحبت از ارزیابی می‌کنیم باید گفت که توکا عملکرد نسبتاً موفق داشته، اگرچه فرازونشیب هم داشته، اما به‌طورکلی عملکرد آن موفقیت‌آمیز بوده است.
در میان شرکت‌هایی که زیرمجموعه هلدینگ فولاد مبارکه هستند، توکافولاد در این میان جایگاهی دارد؟
توکافولاد در میان شرکت‌های زیرمجموعه فولاد مبارکه جایگاه برتری دارد، اما این موضوع را هم باید در نظر داشت که فرصت‌هایی که توکا داشته را نیز شرکت‌های دیگر نداشتند. مدیریت مجموعه‌ها و شرکت‌ها و برنامه‌های صحیح و حرکت در مدار صحیح رمز موفقیت توکافولاد بوده و رمز موفقیت دیگر این شرکت فرصتی بوده که در اختیار توکا قرارگرفته است. به هر ترتیب فولاد مبارکه برای توکا فرصتی فراهم کرده که برای بسیاری دیگر از شرکت‌ها این مزیت را نداشته‌اند و همین فرصت‌ها باعث شده که جایگاه توکا نسبت به سایرین بهتر باشد.
اگر بخواهید به‌عنوان یک مدیر باسابقه در صنعت فولاد توصیه‌ای به مدیران توکافولاد داشته باشید، چه پیشنهادی برای پیشبرد اهداف و به ثمر نشستن برنامه‌های اجرایی و توسعه دارید؟
توصیه‌ای که من دارم این است که مدیریت این مجموعه‌ها امروزه خیلی باید به‌روز باشند و از مباحث IT و هوش مصنوعی عقب نمانند. لازم است که در تمام فعالیت‌ها نقش و جایگاه سیستم‌های پیشرفته مدیریت، مالی، اجتماعی و استفاده از هوش مصنوعی را لحاظ شود. چراکه امروز دنیا، دنیای رقابتی و بی‌رحمی است و از سویی شرکت فولاد مبارکه نیز باید قوانین را رعایت کند و نمی‌تواند رانتی در اختیار توکا قرار دهد، پس شرکت باید روی پای خودش بایستد و در فرایند رقابتی قرار گیرد، همچنان که شرکت خود را به ابزار روز مجهز می‌کند از مدیریت، هوش و تفکر درست نیز نباید عقب بماند. توکا امروز جایگاه خوبی دارد و جزو صد شرکت برتر است و باید از این ویژگی و سرمایه خود حفاظت کند؛ به این صورت که گاهی به‌موقع از قطاری پیاده و به‌موقع سوار قطاری دیگر شود و این موضوع را به‌موقع تشخیص دهد و به‌موقع یک سرمایه‌گذاری توجیهی داشته باشد. هوشیاری و به‌روز بودن مدیران در این زمینه بسیار راهگشا است که درنتیجه این شرکت موفق می‌شود.
